Yapı denetim zorunluluğu olmadan inşaat yapmak yasalar ile mümkündür, fakat bu denetimsiz inşaat yapmak anlamına gelmemektedir. Yapıların güvenli ve sağlam olması için denetimsiz inşaat yapmak asla mümkün değil ve yasadışıdır.
4708 sayılı yapı denetim kanununda, yapı denetim zorunluluğu olmadan inşaat yapmak ile ilgili aşağıdaki maddeler sıralanmıştır.;
1- Bodrum katı dışında en çok iki katlı ve yapı inşaat alanı toplam 200 metrekareyi geçmeyen yapılar
2- Köy yerleşik alanlarında, belediye ve mücavir alan sınırları içinde olmayan iskân dışı alanlarda ve nüfusu 5000’in altında olan belediyelerin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bodrum katı ve çatı arası dışında en çok iki katlı ve yalnızca bir bodrum katın inşaat alanı hesaba katılmaksızın toplam inşaat alanı 500 metrekareyi geçmeyen konut yapıları ile bunların kömürlük, otopark, depo gibi müştemilatı,hariç olmak üzere, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak yapıların denetimini kapsar.
3- Kamu Binaları
4- Entegre tesis niteliğinde olmayan tarım ve hayvancılık amaçlı yapı ve tesisler
5- 2863 kültür ve tabiat varlıkları koruma kanunu kapsamındaki yapılarda yapı denetim zorunluluğu bulunmamaktadır.
Bu kanun kapsamında yanlış anlaşılan bir kaç nokta bulunmaktadır.
200 m2'ye kadar yaptığım yapıyı yapı denetimsiz, ruhsatsız yapabilir miyim ?
Yukarıda da açıkladığımız gibi 200 m2 altında inşaat alanı bulunan yapılar yapı denetim kanunu kapsamı dışındadır fakat bu kaçak yapı yapabileceğiniz anlamına gelmemektedir. inşaat alanı kaç metrekare olursa olsun inşaat yapacağınız yapı ile ilgili yapı ruhsatı almanız gerekmekte ve yapı ruhsatı için gerekli tüm belgeleri ve projeleri hazırlatmalısınız. 200 m2 altındaki yapıların tek farkı yapı denetime tabi olmamaları fakat mimar ve mühendislerden oluş teknik uygulama sorumlusu yani TUS'lu olmak zorundadır.
500 m2'ye kadar yaptığım yapıları yapı denetimsiz ve ruhsatsız yapabilir miyim?
500 m2 altında inşaat alanı bulunan yapılar yapı denetim kanunu kapsamı dışındadır fakat bu kaçak yapı yapabileceğiniz anlamına gelmemektedir. inşaat alanı kaç metrekare olursa olsun inşaat yapacağınız yapı ile ilgili yapı ruhsatı almanız gerekmekte ve yapı ruhsatı için gerekli tüm belgeleri ve projeleri hazırlatmalısınız. 200 m2 altındaki yapıların tek farkı yapı denetime tabi olmamaları fakat mimar ve mühendislerden oluş teknik uygulama sorumlusu yani TUS'lu olmak zorundadır.
200 m2 altında yapı yapmak istiyorum projesiz yapılabilir mi ?
İnşaat yaptırmak istediğiniz yapınız 5 metrekare bile olsa yapı ruhsatı almanız ve yapı ruhsatı için gerekli mimari projesi, betonarme projesi, tesisat projeleri, zemin etüd, harita mühendisi evraklarını yaptırmanız gerekmektedir. Aksi taktirde yasal olmayan kaçak yapı yapmış olursunuz.
Yapı denetim ücreti ödemeden yapı yapabilir miyim ?
Yapı denetim muafiyeti olan 200 m2 altı ve 500 m2 inşaat alanı altında olan yapılarınız için yapı denetimsiz yapabildiğiniz için yapı denetim ücreti ödemenize gerek yoktur. Fakat yapı denetim kapsamı dışındaki bu yapılarda yapı denetim yerine mimar ve mühendislerden oluşan teknik uygulama sorumluları yani TUS'lu yapı olup mimar ve mühendisler için ödeme yapmanız gerekmektedir.
Yapı denetim olmayan yapılarda inşaat yapmak ?
Yapı denetime tabi olmayan 200 metrekare ve 500 metrekare inşaat alanı altındaki yapılarda istediğim gibi projesiz, denetimsiz inşaat yapabilirim algısı bulunmaktadır. Yapı denetime tabi olmayan bu yapılar Teknik Uygulama Sorumluları ( TUS ) tarafından kontrol edilmekte, inşaat projelerine uygun inşaat yapılmadığı taktirde cezai yasal işlemler uygulanmaktadır.
TUS yani Teknik uygulama sorumlusu nedir ?
Tus yani teknik uygulama sorumlusu, yapı denetimden muaf olan yapıların yapı ruhsatı ve ekleri, onaylı proje ve hesaplar ile teknik şartnamelerine göre inşa edilmesini sağlar. Her türlü inşaat, imalat, tesisat ve montajı, projelerine, detaylarına göre, boyut ve şekillerine uygun olarak eksiksiz yapılmasını uzmanlık konusuna göre denetler. Onaylı projesi olmayan hiçbir işe izin vermez. İnşaatta her türlü imalatı ve kullanılan malzemeyi yerinde inceler, uygulama projesine göre uygun olup olmadığını kontrol eder. Uygun olmayan durumlarda uygun hale getirir. Proje ve eklerinin sorumluluğu ve değişiklik yapma yetkisi proje müelliflerine aittir
Fenni mesul yani teknik uygulama sorumlusu üstlendiği yapıyı kamu adına denetlemekle yükümlüdür.
Yapı denetimli inşaat yapmak ve TUS inşaat yapmak arasındaki fark nedir ?
Yapı denetim yapıya ait projeleri ve zemin etüt raporlarını mevzuata göre incelemek ve uygunluk görüşü verir. Tus'lu projelerde bu sorumluluğu proje müellifleri üstlenir.
Yapı denetim ve TUS yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek ve aykırılık olması halinde durumu üç iş günü içerisinde ilgili idareye bildirilir.
Sonuç olarak yapı denetime tabi olan ve olmayan yapılarda işleyiş ve kontrol olarak çok bir fark bulunmamaktadır. TUS'lu ve yapı denetimli yapılarda yapı ruhsatı, yapı ruhsatı için gerekli projeler, zemin etüdleri, yapı ruhsat sonrası ise denetim ve kontrol, beton testleri, demir testleri, demir ve beton kontrolleri gibi bir çok kontrol ve denetim aşaması aynıdır.